Ból pleców, ból kręgosłupa – jak zadbać o postawę, by uniknąć problemów? Kiedy skorzystać z pomocy fizjoterapeuty?

Ból pleców to jeden z najczęściej zgłaszanych dolegliwości w gabinecie fizjoterapeutycznym. Przez siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej czy stres, bóle pleców stały się poważnym problemem, utrudniającym pracę, hobby i pasje, a nawet codzienne funkcjonowanie. Zadbanie o kręgosłup wymaga zmiany pewnych nawyków, a dzięki odpowiedniemu fizjoterapuecie można poprawić ergonomię pracy, odpowiednią postawę ciała czy wdrożenie podstawowych ćwiczeń wzmacniających, które pomogą zredukować pojawiające się dolegliwości. 

Plecy – czyli co tak naprawdę boli?

Bóle kręgosłupa są tematem dość skomplikowanym, ponieważ przyczyną dolegliwości bólowych może być szereg różnych struktur anatomicznych. 

• MIĘŚNIE
  Bardzo często ból pleców wywołany jest poprzez siedzący tryb życia, który powoduje nadmierne napięcia mięśni w okolicy bioder, pośladków czy samego kręgosłupa. Mięśnie, które są skrócone (o zwiększonym napięciu, często twarde, sztywne), w związku z długotrwałą jednostajną pozycją siedzącą, mogą wywołać dolegliwości bólowe, szczególnie, gdy potrzebujemy zmusić organizm do wykonywania innych czynności. 

• BLIZNY
  Nawet bardzo stare – np. w okolicy jamy brzusznej, czyli między innymi po wyrostku robaczkowym czy po cięciu cesarskim, mogą wywoływać dolegliwości bólowe stricte kręgosłupa lędźwiowego. Zdarza się tak, że zrosty jakie mamy wewnątrz jamy brzusznej, sięgają swoimi powiązaniami tak głęboko, że wpływają na ciało wywołując ból. 

• NARZĄDY WEWNĘTRZNE
  Ponownie – przez tryb życia coraz częściej spotykane są problemy jelitowe – biegunki, zaparcia, wzdęcia. Siedząc, doprowadzamy do ściśnięcia jamy brzusznej, a tym samym zmniejszamy przestrzeń fizjologiczną jednocześnie naciskając na narządy wewnętrzne. Narządy w jamie brzusznej również swoimi powiązaniami mogę wpływać na dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego, dlatego tak ważna jest praca na tkankach okolicy brzucha. 
• PRZEPONA
  Duże napięcie mięśnia oddechowego, jakim jest przepona, również może wpływać na bóle pleców – tym razem w odcinku piersiowym. Przepona swoimi przyczepami sięga do stawów kręgosłupa, mając tym samym bezpośredni wpływ na dolegliwości bólowe okolicy łopatek i przejścia piersiowo-lędźwiowego.
• RWA KULSZOWA
  Na początku należy zaznaczyć, że popularna rwa kulszowa to nie jest rozpoznanie, a jedynie objaw, ze względu na to, że przyczyny rwy mogą być różne, jak chociażby: wybrzuszenie dysku lub jego oddzielenie, a w konsekwencji stan zapalny lub ucisk w obrębie nerwu, ale również: guz nowotworowy, kręgozmyk, uszkodzenie kręgosłupa w następstwie wypadku komunikacyjnego lub innego. Najczęściej spotykamy z problemem na poziomie L4/L5 oraz L5/S1. 

Jak unikać przeciążeń? 

Bóle pleców pojawiają się nie bez przyczyny. Zazwyczaj są one wynikiem długo trwających przeciążeń, jakim poddajemy nasze ciało – często nie zdając sobie z tego sprawy. Organizm człowieka znosi wiele niedogodnych sytuacji bez informowania o tym, że nie podoba mu się to, co robimy. W pewnym momencie dochodzimy do granicy wytrzymałości naszego ciała i już niewielki ruch staje się problemem – powodując ból. Pacjenci w gabinecie bardzo często powtarzają, że nic specjalnego nie zrobili, nie dźwignęli, nie szarpnęli, a jednak dolegliwości się pojawiły. 

Powtarzające się ciągle aktywności wykonywane w nieprawidłowy sposób przyczyniają się do pojawienia się bólu kręgosłupa. Dlatego należy się zastanowić nad wykonywanymi czynnościami w ciągu dnia. 

O co zapyta fizjoterapeuta? W Fizjo Control najczęściej pytamy o: 

• mycie głowy nad wanną 
• nieprawidłowe podnoszeniu np. dziecka 
• przenoszenie z prawej na lewą bez odwrócenia się 
• zgięcie z rotacją np. podczas wyciągania dziecka do fotelika samochodowego 
• siedzenie 8-10h bez przerwy 
• aktywność fizyczną 
• ustawienie stanowiska pracy 

Konsekwencje przeciążeń – jak poradzić sobie z bólem pleców

W konsekwencji przeciążeń pleców pojawia się przede wszystkim ból. Często nagły i niespodziewany, ostry ból, który nie pozwala się ruszyć, a na który farmakologia działa w niewielkim stopniu, uniemożliwiając tym samym czynności dnia codziennego czy nawet zmianę pozycji ciała. 

Ograniczony zakres ruchów i ból pojawiający się przy niemal każdym ruchu, najszybciej skłaniają do pojawienia się w gabinecie lekarskim i/lub fizjoterapeutycznym, aby ulżyć ciału w dolegliwościach i wrócić do normalnego funkcjonowania. 

Jak na co dzień dbać o swoje plecy? 

Codzienne dbanie o swój kręgosłup powinno się zacząć od analizy tego, jak funkcjonujemy i co najczęściej robimy. Zmiana podstawowych nawyków ruchowych znacząco wpłynie na przeciążenia, jakie fundujemy naszemu ciału. 

Jak pozbyć się bólu pleców? Co zrobić, by zadbać o swój kręgosłup? Oto kilka ważnych wskazówek, które warto zastosować. Im szybciej, tym lepiej!

1. Zmiana nawyków czynności dnia codziennego 
2. Robienie przerw od siedzenia 
3. Zwiększenie ruchu np. o spacery 
4. Rolowanie – jako automasaż 
5. Mata do akupresury 

Kiedy udać się do fizjoterapeuty – czy to pomoże? 

Do fizjoterapeuty można się udać, zanim plecy zaczną boleć – według zasady, profilaktyka tańsza (i zdecydowanie lepsza dla zdrowia) niż leczenie. W gabinecie fizjoterapuetycznym można wówczas skonsultować ze specjalistą swoje nawyki, postawę, dolegliwości (jeśli już się pojawiają), dowiedzieć się, co i jak robić, aby pomóc sobie również w warunkach domowych. 

Gdy pojawią się dolegliwości bólowe – ważne jest to, aby nie czekać zbyt długo z pójściem do specjalisty. Często im szybciej udamy się do fizjoterapeuty, tym łatwiej będzie można się pozbyć problemu bólowego. 

Rehabilitacja po wypadku – fizjoterapeuta Kolbudy, Kowale, Trójmiasto

Poza przeciążeniami, bóle pleców mogą pojawić się np. w wyniku wypadku komunikacyjnego, w którym straumatyzowany organizm zaczyna odczuwać dolegliwości bólowe związane z dużymi siłami, jakie oddziaływały na ciało. Wówczas po badaniach obrazowych również można skorzystać z usług fizjoterapeutycznych, aby przyspieszyć proces regeneracji tkanek i pozbyć się bólu. 

Bibliografia:

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
2. Nowotny J, Nowotny-Czupryna O, Brzęk A, Kowalczyk A, Czupryna K. Postawa ciała a zespoły bólowe kręgosłupa. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 2011; 13:57-71. 
3. Stodolny J. Choroba przeciążeniowa kręgosłupa: epidemia naszych czasów. ZL Natura, Kielce 2000, 56.
4. Claus AP, Hides JA, Moseley GL, Hodges PW. Thoracic and lumbar posture behaviour in sitting tasks and standing: Progressing the biomechanics from observations to measurements. Appl Ergon. 2016;Mar;53Pt A:161-8. doi: 10.1016/j.apergo.2015.09.006.